Zorgen over Transitie Jeugdzorg

Hard optreden tegen jongeren is in. Als in Gouda Marokkaanse jongens over de schreef gaan, roepen Kamerleden dat het leger er op af moet worden gestuurd. Op stations worden jongeren verjaagd met mosquito’s. Bestuurders staan voortdurend onder druk om hangjongeren aan te pakken.

Maar als de sociale omgeving van de jeugd haar verantwoordelijkheid niet neemt werken zelfs de meest draconische maatregelen niet. Dat komt, volgens De Winter, omdat in het voortdurend negatief benaderen van de jeugd de boodschap zit dat de jeugd alleen maar last veroorzaakt. Zo isoleer je jongeren, terwijl je ze juist bij de samenleving moet betrekken.
Inmiddels wordt de jeugdzorg overgeheveld van de provincie naar de gemeente. Het goede daarvan is dat de zorg voor de jeugd dicht bij de samenleving komt. Dat principe steun ik van harte. Er is ook een gevaar. Met de bezuinigingen voor de boeg is het de vraag of gemeenten voldoende politieke en bestuurlijke prioriteit geven aan deze overdracht. Ook is het de vraag of alle gemeenten voldoende beseffen wat er op hen af komt, en toegerust zijn voor wat er moet gebeuren. Denk aan begeleiding, behandeling, gezinsvoogdij, pleegzorg, uithuisplaatsing, enz.

Voor mij heeft het bewaken van een duurzaam jeugdbeleid de hoogste prioriteit. Daarbij moet primair ingezet worden op preventie. Hier spelen professionele organisaties die werken aan een goed opvoedkundig klimaat thuis en in de samenleving een rol. Medewerkers van consultatiebureaus, onderwijsgevenden, ordehandhavers, maar ook jeugdleiders, trainers, of speeltuinbeheerders hebben een opvoedende taak. Professionals en vrijwilligers kunnen zich richten op een gezonde ontwikkeling van de jongeren, en de zorgzaamheid voor elkaar en voor de samenleving. Bij een kleine groep bij wie verstoringen dreigen geeft het Centrum voor Jeugd en Gezin zo snel mogelijk advies. Dit Centrum is het scharnierpunt voor de samenwerking. Er wordt in gezamenlijk overleg zoveel mogelijk nabije ondersteuning gegeven. Pas als jongeren blijvend ontsporen worden gespecialiseerde organisaties ingeschakeld. De huidige situatie biedt kansen om de zorg voor de jeugd meer preventief en dicht bij huis te organiseren.

In de overgangsperiode moeten de samenwerkende gemeenten aangesproken worden op het nemen van hun nieuwe verantwoordelijkheid. Mijn grote angst zit hem in de dreiging dat we weer verzanden in een nieuw bureaucratisch proces. Het moet en kan gaan over het zo dicht mogelijk bij huis verankeren van opvoeding in de samenleving.

In het belang van ouders en kinderen zal de komende vier overgangsjaren de provincie haar verantwoordelijkheid moeten nemen om creatief regisserend gemeenten aan te zetten tot samenwerkende zorg voor jeugd dicht bij huis.